Όλυμπος (Λυκία)

Όλυμπος
Όλυμπος 36°23′48″N 30°28′25″E
Χώρα	Τουρκία
Διοικητική υπαγωγή	Επαρχία Αττάλειας
Ιστότοπος	Επίσημος ιστότοπος
Σχετικά πολυμέσα

Ο Όλυμπος (αρχαία ελληνικά: Ὄλυμπος‎‎, λατινικά: Olympus‎‎) ήταν πόλη της αρχαίας Λυκίας. Βρισκόταν σε μια κοιλάδα ποταμού κοντά στην ακτή. Τα ερείπιά της βρίσκονται νότια της σύγχρονης πόλης Τσιραλί στην περιοχή Κουμλουτζά της επαρχίας Αττάλειας στη νοτιοδυτική Τουρκία. Μαζί με τις τοποθεσίες των αρχαίων πόλεων Φασηλίδας και Ίδυρος αποτελεί μέρος του Εθνικού Πάρκου Ολύμπου Μπεηντάγλαρι. Οι αέναες πυρκαγιές αερίου στο Γιαναρτάς βρίσκονται λίγα χιλιόμετρα βορειοδυτικά της τοποθεσίας.

Ιστορία

Τα ερείπια ενός λουτρού στον Όλυμπο

Ένας δρόμος της αρχαίας πόλης στο παράκτιο εθνικό πάρκο Μπεηντάγλαρι

Ερείπια του Ολύμπου στο παράκτιο εθνικό πάρκο Μπεηντάγλαρι

Σαρκοφάγος του καπετάν Ευδήμου

Η ακριβής ημερομηνία ίδρυσης της πόλης είναι άγνωστη. Ένας τοίχος και μια επιγραφή σε μια σαρκοφάγο χρονολογούνται στα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ., επομένως ο Όλυμπος πρέπει να ιδρύθηκε το αργότερο στην ελληνιστική περίοδο . Η πόλη πιθανότατα πήρε το όνομά της από τον κοντινό Όλυμπο (τουρκικά: Tahtalı Dağı‎‎, όρος Τάχταλι), ένα από τα πάνω από είκοσι βουνά με το όνομα Όλυμπος στον Κλασικό κόσμο.

Η πόλη ήταν μέλος του Κοινού των Λυκίων, αλλά είναι αβέβαιο πότε έγινε μέλος της συμμαχίας. Άρχισε να κόβει νομίσματα της Λυκίας από τα τέλη του δεύτερου αιώνα π.Χ., πιθανώς τη δεκαετία του 130. Εκείνη την εποχή ο Όλυμπος ήταν μία από τις έξι μεγαλύτερες πόλεις της συμμαχίας, που διέθετε τρεις ψήφους η καθεμία.

Γύρω στα 100 π.Χ., η πόλη Όλυμπος άρχισε να εκδίδει τα δικά της νομίσματα, χωριστά από το Κοινό των Λυκίων. Στο σημείο αυτό πειρατές από την Κιλικία υπό τον Ζεκενίτη είχαν πάρει τον έλεγχο των μεσογειακών κτήσεων του Ολύμπου, που περιλάμβαναν τον Κώρυκο, τη Φασηλίδα και πολλά άλλα μέρη στην Παμφυλία. Η κυριαρχία τους έληξε το 78 π.Χ., όταν ο Ρωμαίος διοικητής Publius Servilius Isauricus, συνοδευόμενος από τον νεαρό Ιούλιο Καίσαρα, κατέλαβε τον Όλυμπο και τα άλλα εδάφη του μετά από μια νίκη στη θάλασσα. Με την ήττα του, ο Ζεκενίτης πυρπόλησε το σπίτι του στον Όλυμπο και χάθηκε. Την εποχή της ρωμαϊκής κατάκτησης, ο Όλυμπος περιγράφηκε από τον Κικέρωνα ως μια πλούσια και πολύ διακοσμημένη πόλη. Στη συνέχεια, ο Όλυμπος έγινε μέρος της Ρωμαϊκής Δημοκρατίας. Ο αυτοκράτορας Αδριανός επισκέφθηκε την πόλη, μετά την οποία πήρε το όνομα Αδριανούπολη για μια περίοδο, προς τιμήν του.

Ο Όλυμπος λείπει από το Stadiasmus Patarensis και το Stadiasmus Maris Magni . Ωστόσο και οι δύο περιλαμβάνουν τον ήδη αναφερόμενο Κώρυκο, ο οποίος περιγράφεται στις αρχαίες πηγές ως λιμάνι με κάποια σημασία. Δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι ο Όλυμπος ήταν θαλάσσια πόλη πριν από τον 2ο αιώνα μ.Χ. Σε αυτή τη βάση ο Mustafa Adak υποστήριξε ότι ο Όλυμπος ιδρύθηκε αρχικά στον Όλυμπο, τον οποίο προσδιορίζει ως Musa Dağı αντί για Tahtalı Dağı. Σύμφωνα με τη θεωρία του, οι Ρωμαίοι κατέστρεψαν τον Όλυμπο, μετά τον οποίο ο πληθυσμός μετακόμισε στον Κώρυκο και το όνομα του Κώρυκου άλλαξε σε Όλυμπος όταν ο Αδριανός επισκέφθηκε την πόλη το 131 μ.Χ.

Κατά τον Μεσαίωνα, Βενετοί, Γενουάτες και Ρόδιοι έχτισαν δύο φρούρια κατά μήκος της ακτής, αλλά τον 15ο αιώνα ο Όλυμπος είχε εγκαταλειφθεί. Σήμερα η τοποθεσία προσελκύει τουρίστες, όχι μόνο για τα τεχνουργήματα, που μπορούν να βρεθούν ακόμη (αν και αποσπασματικά και ευρέως διάσπαρτα), αλλά και για τα γραφικά τοπία της με τα άγρια αμπέλια, τις ανθισμένες πικροδάφνες, τις συκιές και τα πεύκα. 

Επισκοπή

Ο Όλυμπος έγινε χριστιανική επισκοπή, έδρα βοηθού επισκόπου της μητροπολιτικής έδρας των Μύρων, της πρωτεύουσας της ρωμαϊκής επαρχίας της Λυκίας. Ο παλαιότερος καταγεγραμμένος επίσκοπός του ήταν ο Άγιος Μεθόδιος της Ολύμπου, του οποίου η υπηρεσία στην κεφαλή της εκκλησίας στον Όλυμπο επεκτάθηκε από τα τέλη του 3ου αιώνα έως το μαρτύριό του το 311 περίπου. Ο Αριστόκριτος ήταν στη Σύνοδο της Εφέσου το 431 και στη Σύνοδο της Χαλκηδόνας το 451. Ο Ανατόλιος υπέγραψε την κοινή επιστολή, που έστειλαν οι επίσκοποι της Λυκίας το 458 στον Βυζαντινό Αυτοκράτορα Λέοντα Α' τον Θράκα σχετικά με τη δολοφονία του Προτέριου της Αλεξάνδρειας. Ο Ιωάννης έλαβε μέρος στη σύνοδο, που συγκάλεσε το 536 ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Μηνάς. Ο Ψευδο-Επιφάνιος γράφει ότι η Μητρόπολη των Μύρων είχε κάτω από αυτήν 36 πόλεις ή/και επισκόπους, συμπεριλαμβανομένου του Ολύμπου.

Δεν έχει πλέον ποίμνιο η επισκοπή αυτή. Ο Όλυμπος καταγράφεται σήμερα από την Καθολική Εκκλησία ως έδρα τιτουλάριου επισκόπου.

Σύγχρονη εποχή

Κορυφή Τσαμοντά, μια κορυφή της Ομουργκά, όπως φαίνεται από την κοιλάδα πέρα από τα ερείπια

Ο Όλυμπος είναι πλέον μια δημοφιλής τουριστική περιοχή. Τα ερείπια της αρχαίας πόλης καταλήγουν σε μια κοιλάδα, που φιλοξενεί πολυάριθμες πανσιόν και ξενώνες. Η κοιλάδα συνδέεται από την πλευρά του νερού από το όρος Ομουργκά.

Πηγές

• Adak, Mustafa (2004). «Lokalisierung von Olympos und Korykos in Ostlykien» (στα γερμανικά). Gephyra 1 (1). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2016-03-04. https://web.archive.org/web/20160304101609/http://edergi.akdeniz.edu.tr/index.php/Gephyra/article/view/17. Ανακτήθηκε στις 2015-02-13. 
• Adak, Mustafa; Tüner, Nihal (2004). «Neue Inschriften aus Olympos und seinem Territorium I» (στα γερμανικά). Gephyra 1 (1). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2016-03-04. https://web.archive.org/web/20160304100254/http://edergi.akdeniz.edu.tr/index.php/Gephyra/article/view/18. Ανακτήθηκε στις 2022-10-30. 
• Marcus Tullius Cicero (1903). «Against Verres». Στο: Yonge, C. D. The Orations of Marcus Tullius Cicero. London: George Bell & Sons. 
• Özer, Elif (2013). «The Lycian League and Olympus in Eastern Lycia». Mediterranean Journal of Humanities 3 (1): 211–224. doi:10.13114/MJH/20131663. http://proje.akdeniz.edu.tr/mcri/mjh/3-1/MJH-16-Elif_Ozer-The_lycian_league_and_olympus_in_eastern_lycia.pdf. 
• Strabo (1929). Jones, H. L., επιμ. Geography. 14. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press. ISBN 978-0-674-99246-7. 

Περαιτέρω ανάγνωση

• Parman, Ebru (2006). Olympos: A Pirate's Town in Lycia. Homer Kitabevi. ISBN 9789758293957. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Olympos, Turkey στο Wikimedia Commons